Thời gian gần đây, vấn đề liên quan đến năng suất/tăng năng suất lao động(NSLĐ) Việt Nam là chủ nóng hổi trở lại. Là từ khóa được nhiều người tìm kiếm, là chủ đề được Chính phủ, các cơ quan hữu quan, các Viện đầu ngành, các trường đại học chuyên ngành, các chuyên gia kinh tế, các nhà chuyên môn quan tâm vào cuộc; lại được đưa tin mạnh mẽ trên các phương tiện thông tin đại chúng uy tín. Rất nhiều các các nguồn tin chính thống chỉ ra rằng: NSLĐ ở Việt Nam dù được “Cải thiện đáng kể trong những năm gần đây” hoặc “Tăng trưởng cao nhất trong khối Asean” …nhưng “Việt Nam vẫn là nước có mức năng suất lao động thấp và khoảng cách khá xa so với các nước trong khu vực và trên thế giới”.

Thật vậy, để minh chứng cho điều này, Bạn hay tôi đều dễ dàng tìm kiếm những thông tin về NSLĐ của Việt Nam chỉ bằng 1 cái click chuột. Bạn có thể giật mình hoặc hoài nghi, nhưng có lẽ sẽ không mấy bất ngờ khi biết: Năng suất lao động ở Việt Nam thấp hơn 7 lần so với Malaysia; 4 lần so với Trung Quốc; 3 lần so với Thái Lan, 2 lần so với Philippines; 26 lần so với Singaporge (số liệu năm 2020 theo ước tính của Tổ chức Lao động Quốc tế ILO). Cũng tại báo cáo 2020 của Tổ chức Năng suất Châu Á, (APO) cho thấy một kết quả tương tự: NSLĐ Việt Nam tụt hậu so với Nhật Bản 60 năm; 40 năm so với Malaysia và 10 năm so với Thái Lan.

Vậy câu hỏi được đặt ra là “Vì sao năng suất lao động Việt Nam chưa bằng chị, bằng em”?  Như đã đề cập ở trên, ở góc độ vĩ mô của nền kinh tế đã được nghiên cứu và đề ra các giải pháp và đã và đang đạt những kết quả đáng khích lệ chứng minh cho các giải pháp vĩ mô là đúng đắn.

Đến gần hơn dưới góc độ là doanh nghiệp tư nhân thuộc khu vực kinh tế tư nhân -khu vực kinh tế mà hầu hết chúng ta là lực lượng lao động chính, và phần lớn chúng ta đang làm việc ở khu vực kinh tế này có những đóng góp như thế nào vào nền kinh tế đất nước đặc biệt là năng suất lao động của khu vực nền kinh tế này đóng góp như thế nào vào năng suất lao động của Việt Nam? Chúng ta sẽ xem xét một số dữ liệu sau:

Theo Báo cáo nghiên cứu đánh giá khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam (CPSD), do IFC và Ngân hàng thế giới thực hiện, nghiên cứu cho thấy, thời gian qua, khu vực kinh tế tư nhân đã đóng vai trò tiên phong trong sự phát triển vượt bậc của nền kinh tế Việt Nam nói chung; có sự phát triển mạnh cả về chất, lượng và quy mô, tiếp tục là động lực chính trong tăng trưởng chính trong tăng trưởng kinh tế Việt Nam: Đóng góp trên 40% GDP, 30% ngân sách nhà nước (NSNN), thu hút khoảng 85% lực lượng lao động trong cả nước.

Mặc dù đạt được những kết quả đáng khích lệ, có tốc độ tăng trưởng đều tuy nhiên chất lượng phát triển của khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn hạn chế ở nhiều mặt, năng suất lao động đứng “bét bảng” so với khu vực kinh tế nhà nước và khu vực FDI, cụ thể như sau:

Với những con số biết nói ở trên, là những người đang trong độ tuổi vàng lao động, lại là lực lượng lao động đông đảo trong khu vực Kinh tế ngoài nhà nước – kinh tế tư nhân, chúng ta có chung một mục đích, một câu hỏi: Làm gì để thúc đẩy năng suất lao động trong doanh nghiệp – nơi chúng ta đang làm việc nói riêng và thúc đẩy năng suất lao động Việt Nam nói chung. Chúng ta có thể khắc phục những tồn tại chủ quan nào của chính bản thân cùng doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khủng hoảng kinh tế khó khăn này.

Ban biên tập On Point HRB Việt Nam.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 04 tháng 02 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ về giải pháp thúc đẩy tăng năng suất lao động quốc gia.
• Quyết định số 1322/QĐ-TTg ngày 31 tháng 8 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021 – 2030.
• Bài đăng trên website kinhtevadubao.vn: Khu vực kinh tế tư nhân, thực trạng và giải pháp.
• Bài đăng trên website media.chinhphu.vn: Tăng năng suất lao động tương quan với khu vực và quốc tế.